مهندسی پزشکی یکی از رشته‌های میان‌رشته‌ای بسیار پرکاربرد و رو به رشد در دنیای امروز است که علوم مهندسی را با دانش پزشکی و زیست‌شناسی ترکیب می‌کند. هدف این رشته توسعه و بهینه‌سازی فناوری‌ها و تجهیزات پزشکی است که در تشخیص، درمان و پایش بیماری‌ها نقش دارند. مهندسین پزشکی در طراحی دستگاه‌های پیشرفته‌ای مانند MRI، دستگاه‌های تنفسی، ایمپلنت‌های ارتوپدی، حسگرهای زیستی و نرم‌افزارهای هوش مصنوعی پزشکی مشارکت دارند. این تخصص همچنین در حوزه‌هایی مانند توانبخشی، ساخت اندام مصنوعی، نانوپزشکی و حتی ربات‌های جراحی کاربرد دارد.
مهندسان پزشکی با پزشکان، پرستاران، زیست‌شناسان، طراحان نرم‌افزار و مهندسان برق یا مکانیک همکاری نزدیکی دارند تا اطمینان حاصل شود که راهکارهای فناورانه با نیازهای بالینی هماهنگ است. از آنجایی که سلامت انسان یک اولویت جهانی است، این رشته اهمیت روزافزونی در کشورهایی مانند کانادا پیدا کرده است که دارای نظام سلامت پیشرفته و تمرکز بر نوآوری‌های پزشکی هستند.
بازار کار مهندسی پزشکی در کانادا
بازار کار مهندسی پزشکی در کانادا به‌ویژه پس از دوران همه‌گیری کرونا (COVID-19) تحولات چشمگیری داشته است. پاندمی نشان داد که سیستم‌های سلامت به شدت نیازمند فناوری‌های نوین و ابزارهای پایش و درمان از راه دور هستند. همین موضوع باعث شد سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی در زمینه تکنولوژی سلامت افزایش یابد. بسیاری از شرکت‌های نوپا (استارتاپ‌ها) در حوزه Digital Health، تجهیزات پزشکی هوشمند، اپلیکیشن‌های پایش بیماران، و الگوریتم‌های تشخیص پزشکی بر پایه یادگیری ماشین راه‌اندازی شدند.
در حال حاضر، تقاضا برای مهندسین پزشکی در بخش‌های مختلفی همچون بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، شرکت‌های طراحی تجهیزات پزشکی، صنایع دارویی، سازمان‌های دولتی و مراکز نوآوری در حال افزایش است. تمرکز بر درمان از راه دور (telemedicine)، تجهیزات پرتابل، ایمپلنت‌های هوشمند و تجهیزات توانبخشی مدرن از مهم‌ترین حوزه‌های استخدام مهندس پزشکی محسوب می‌شوند.
از نظر جغرافیایی، استان‌هایی مانند انتاریو، بریتیش کلمبیا، کبک و آلبرتا بیشترین تقاضا را برای این رشته دارند. شهرهایی نظیر تورنتو، مونترال، ونکوور و کلگری به دلیل وجود دانشگاه‌ها و مراکز درمانی بزرگ و شرکت‌های فناوری سلامت، قطب‌های اصلی اشتغال در این زمینه هستند.
درآمد مهندس پزشکی در کانادا
میزان درآمد مهندسین پزشکی در کانادا بسته به تجربه، سطح تحصیلات، محل جغرافیایی، و حوزه تخصصی متفاوت است. طبق داده‌های منتشر شده تا سال ۲۰۲۵، میانگین حقوق سالانه مهندس پزشکی در کانادا بین ۶۵ تا ۹۵ هزار دلار کانادا است. افرادی که در پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته یا شرکت‌های خصوصی بزرگ مشغول به کار هستند، ممکن است درآمدی بیش از ۱۱۰ هزار دلار کانادا در سال داشته باشند.
فارغ‌التحصیلان جدید اغلب با حقوقی حدود ۵۵ تا ۶۵ هزار دلار در سال شروع می‌کنند، اما با گذشت زمان، افزایش تجربه و دریافت لایسنس حرفه‌ای، میزان دریافتی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. مشاغلی که در زمینه هوش مصنوعی پزشکی، تحلیل داده‌های زیستی، یا طراحی تجهیزات پیچیده فعالیت دارند، معمولا درآمد بالاتری دارند.
تحصیل رشته مهندسی پزشکی در کانادا
برای ورود به حرفه مهندسی پزشکی در کانادا، نخستین گام، تحصیل در این رشته در یکی از دانشگاه‌های معتبر کاناداست. رشته Biomedical Engineering در کانادا به‌صورت دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌شود. در مقطع کارشناسی، معمولا به‌صورت یک رشته مستقل یا به شکل گرایشی از مهندسی برق یا مکانیک با تمرکز بر کاربردهای زیستی تدریس می‌شود.
از دانشگاه‌های مطرح کانادا در این حوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- University of Toronto یکی از بهترین برنامه‌های مهندسی پزشکی در جهان
- University of British Columbia (UBC) تمرکز بر فناوری‌های نوین زیستی و تصویر‌برداری پزشکی
- McGill University با امکانات تحقیقاتی گسترده در حوزه زیست‌پزشکی
- University of Waterloo ترکیب مهندسی پزشکی با علوم کامپیوتر و مهندسی نرم‌افزار
هزینه تحصیل در این رشته برای دانشجویان بین‌المللی به‌طور میانگین بین ۳۰ تا ۵۰ هزار دلار کانادا در سال است که بستگی به دانشگاه، مقطع و شهر محل تحصیل دارد. همچنین دانشجویان باید هزینه‌های زندگی در کانادا را که بین ۱۲ تا ۱۸ هزار دلار در سال است، در نظر بگیرند.
زبان آموزش در اغلب دانشگاه‌های کانادا انگلیسی است، به‌جز در استان کبک که برخی دانشگاه‌ها به زبان فرانسوی نیز تدریس می‌کنند. برای ورود به برنامه‌های تحصیلی، ارائه مدرک زبان معتبر مانند آیلتس آکادمیک با حداقل نمره 5/6 یا بالاتر و یا تافل iBT با حداقل نمره ۸۰ تا ۹۰ الزامی است. برای برخی برنامه‌های ارشد یا دکترا، نمرات GRE با حداقل نمره ۳۰۰ نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
لایسنس‌های مورد نیاز برای کار به عنوان مهندس پزشکی
برای فعالیت رسمی به عنوان مهندس در کانادا، به‌ویژه در مشاغل حساس مانند طراحی تجهیزات پزشکی، نیاز به دریافت مجوز رسمی Professional Engineering License یا P.Eng وجود دارد. این مجوز توسط سازمان‌های استانی تحت نظارت Engineers Canada صادر می‌شود. مراحل دریافت این مجوز معمولا شامل ارزیابی مدارک تحصیلی (در صورت تحصیل خارج از کانادا)، داشتن حداقل ۴ سال تجربه کاری مرتبط، پاس کردن آزمون اخلاق مهندسی و دانش فنی، ارائه توصیه‌نامه و سوابق حرفه‌ای.
در استان انتاریو، این فرآیند توسط Professional Engineers Ontario (PEO) و در بریتیش کلمبیا توسط Engineers and Geoscientists BC (EGBC) مدیریت می‌شود. مهندسین بین‌المللی که مدارک شان را از خارج از کانادا دریافت کرده اند نیز ممکن است نیاز به گذراندن دوره‌های تطبیقی یا آزمون‌های اضافی داشته باشند.
در برخی موقعیت‌های شغلی، به‌ویژه در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی، علاوه بر لایسنس مهندسی ممکن است نیاز به تاییدیه از نهادهای سلامت مانند Health Canada نیز باشد، به‌ویژه زمانی که تجهیزات طراحی‌شده قرار است وارد بازار یا استفاده بالینی شوند.
مهاجرت مهندس پزشکی به کانادا
مهندسی پزشکی یکی از رشته‌های مورد نیاز در فهرست مشاغل کانادا است و متقاضیان این رشته می‌توانند از طریق مسیرهای مختلف مهاجرتی اقدام کنند. رایج‌ترین برنامه‌ها عبارتند از:
- سیستم اکسپرس انتری: برنامه‌ای برای جذب نیروی متخصص که بر اساس امتیازبندی انجام می‌شود. داشتن سابقه کاری، مدرک زبان، تحصیلات و سن مناسب از عوامل مهم در افزایش امتیاز است
- برنامه اسکیل ورکر: این برنامه یک برنامه‌ای زیرمجموعه اکسپرس انتری برای نیروی کار ماهر با تجربه کاری خارجی است
- برنامه های استانی: هر استان می‌تواند افراد متخصص مورد نیاز خود را دعوت کند. استان‌هایی مانند انتاریو، بریتیش کلمبیا و آلبرتا در سال‌های اخیر برنامه‌هایی برای جذب مهندسین پزشکی داشته‌اند
- مهاجرت تحصیلی: یکی از مطمئن‌ترین مسیرها برای ورود به کانادا، تحصیل در دانشگاه‌های این کشور است. پس از اتمام تحصیل، فرد می‌تواند با دریافت PGWP (ویزای کار پس از تحصیل) به بازار کار وارد شود و سپس برای اقامت دائم اقدام کند.
در مجموع، با توجه به رشد بازار سلامت، سرمایه‌گذاری‌های کلان در زمینه تکنولوژی پزشکی، و نیاز کشورهایی مانند کانادا به نیروی کار متخصص، مهندسی پزشکی یکی از مسیرهای مهاجرتی ایده‌آل برای متقاضیان علاقه‌مند به کار در حوزه سلامت و فناوری محسوب می‌شود.