کانادا
کانادا کشوری در شمال قاره آمریکای شمالی است. این کشور از اقیانوس اطلس تا اقیانوس آرام و از شمال تا اقیانوس منجمد شمالی گسترده شده است. کانادا با مساحت ۹٫۹۸ میلیون کیلومتر مربع، دومین کشور پهناور جهان از نظر مجموع مساحت و چهارمین کشور پهناور جهان از نظر مساحت خشکی است.
مرز مشترک کانادا با ایالات متحده، بلندترین مرز زمینی در جهان است. بخش زیادی از خاک کانادا به دلیل سرمای هوا و نزدیکی به قطب شمال، خالی از سکنه است. به همین دلیل تراکم جمعیت آن زیر ۴ نفر در هر کیلومتر مربع می باشد که از این لحاظ در جهان رتبه ۲۲۸ دارد.

اقوام اولیهٔ یا بومیان کانادا که به نام ابورجینالها (Aboriginal) یا سرخپوستان شناخته میشوند به شکل اجتماعات کوچک کوچ نشین در تمامی مناطق کانادا حتی در نواحی بسیار سرد و غیرقابل سکونت زندگی میکردند و به مرور زمان به جوامعی یکجانشین تبدیل شدند.
نام کشور کانادا از کلمهٔ سرخپوستی کاناتا گرفته شده است که به معنی دهکده، سرپناه یا سرزمین است. ساکنین این منطقه از نام کاناتا برای قسمت جنوبی منطقهای که امروزه آن را با نام کبک می شناسیم استفاده میکردند و از سال ۱۵۴۷ نام این کشور در تمام نقشهها با نام کانادا ثبت شد.
به گفته اکثر مورخین تاریخ رسمی کشور کانادا از جون سال ۱۸۶۷ پس از تصویب اولین قانون اساسی کانادا آغاز شد این روز را روز کنفدراسیون مینامند و کانادا از این تاریخ رسماً یک کشور شد.
طبق مصوبهٔ سال ۱۸۶۷ کنفدراسیون کانادا، این کشور نام جدید و رسمی ایالات سلطنتی کانادا را تا سالهای ۱۹۵۰ با خود یدک میکشید. با گذشت زمان که این کشور اقتدار سیاسی و خودمختاری بیشتری از بریتانیا بدست میآورد، دولت فدرال با تهیهٔ اسناد دولتی، نام کانادا را برای کشور برگزید. طبق لایحه قانونی که در سال ۱۹۸۲ در کانادا به تصویب رسید، در حال حاضر تنها نام قانونی کشور، کانادا است.
کنفدراسیون کانادا
اصطلاح «کنفدراسیون» به اتحاد سه گروه مستعمرات بریتانیا به نامهای کانادا، نوا اسکوشیا و نیوبرانزویک اطلاق میشود که در سال ۱۸۶۷ به یکدیگر پیوسته و کشور کانادا را تشکیل و دارای دولت دموکراتیک میشوند. بعدها استانهای دیگر نیز به این کنفدراسیون میپیوندند. دولت مرکزی کانادا در پایتخت جدید، در اُتاوا ،مستقر میشود. اتاوا بعد از مسکو سردترین پایتخت جهان است.
طبق قانون اساسی سال ۱۸۶۷، مصوب کنفدراسیون، سه مستعمرهٔ بریتانیا به چهار استان نیوبرانزویک، نوا اسکوشیا، انتاریو و کبک تبدیل شد. سایر استانها و قلمروها بعداً به کنفدراسیون پیوستند: منیتوبا و قلمروهای شمال غربی در سال ۱۸۷۰، بریتیش کلمبیا در سال ۱۸۷۱، جزیره پرنس ادوارد در سال ۱۸۷۳، یوکان در سال ۱۸۹۸، آلبرتا و ساسکاچوان در سال ۱۹۰۵، نیوفاندلند در سال ۱۹۴۹ و بعدتر در سال ۲۰۰۱ به نام نیوفاندلند و لابرادور، نوناووت در سال ۱۹۹۹.
کشور کانادا از ده استان و سه قلمرو تشکیل شده است. هریک از استانها قلمروها دولت محلی خود را دارند که زیر نظر دولت فدرال دارای اختیارات سیاسی هستند. از نظر جغرافیای سیاسی، کانادا به پنج منطقه اصلی به نامهای آتلانتیک، فلات، منطقهٔ شمالی، کانادای مرکزی و ساحل غربی تقسیم شده است. فرهنگ و جمعيت هر يک از اين بخشهای کانادا متفاوت بوده و چهرهای زیبا از چند فرهنگی کانادا ترسیم کرده است.
مناطق و استانهای کانادا
ده استان کانادا در پنج منطقهٔ اصلی آن واقع شدهاند:
- منطقهٔ آتلانتیک
این منطقهٔ در قسمت شرق کانادا و در مجاورت اقیانوس اطلس واقع شده و شامل استانهای نوا اسکوشیا، جزیره پرنس ادوارد، نیوبرانزویک و نیوفاندلند ولابرادور است. از مهمترین ویژگیهای مشترک این چهار استان جمعیت کم، مناظر طبیعی بکر و فرصتهای شغلی است. در ضمن بعضی از معروفترین دانشگاههای کانادا در این منطقه قرار دارد: دانشگاه الهاوزی، مموریال و مونت الیسون.
- منطقهٔ شمالی
منطقهٔ شمالی کانادا از قلمروهای نواحی شمال غربی، یوکان و نوناووت تشکیل شده است. یکسوم زمینهای کانادا در منطقه شمالی قرار گرفته است اما به دلیل وجود شرایط قطبی و زمینهای عمدتاً بیحاصل منطقهای خالی از سکنه به شمار میآید.
منطقهٔ شمالی دارای نفت، معادن طلا، روی، سرب و گاز طبیعی است و به دلیل عاری بودن از موجودات زنده و شرایط محیطی دشوار برای آموزش فضانوردان مورد استفاده قرار میگیرد.
- منطقهٔ ساحل غربی
استان بریتیش کلمبیا تنها استان منطقه غربی کانادا است. سه صنعت اصلی استان بریتیش کلمبیا شامل صنایع چوب و الوار، فیلمسازی و ماهیگیری و شیلات میشود. وجود کوههای زیبای راکی و همچنین سواحل طولانی در این استان باعث شده است که صنعت گردشگری هم در بریتیش کلمبیا پررونق باشد.
- منطقهٔ فلات یا علفزار
فلات کانادا تقریباً در مرکز کشور واقع شده است. استانهای ساسکاچوان ،آلبرتا و منیتوبا دراین منطقه قرار دارد.
- کانادای مرکزی
مرکز کانادا از مناطق مهم و پرجمعیت کانادا است. دو استان مهم و پر جمعیت انتاریو و کبک در کانادای مرکزی واقع شدهاند. تمرکز جمعیت و امکانات در این منطقه نسبت به سایر مناطق کانادا محسوس است. از نظر طبیعی هم رود بزرگ سنت لارنس از این منطقه عبور میکند تا به اقیانوس اطلس جاری شود به همین دلیل هم زمینهای این منطقه برای کشاورزی مناسب و حاصلخیز هستند و سهچهارم محصولات این کشور در این منطقه تولید میشوند.
استانهای کانادا
استان | مرکز استان |
آلبرتا | ادمونتون |
انتاریو | تورنتو |
بریتیش کلمبیا | ویکتوریا |
جزیره پرنس ادوارد | شارلوت تاون |
کبک | کبک |
منیتوبا | وینیپگ |
نوا اسکوشیا | هالیفاکس |
نیوبرانزویک | فردریکتون |
نیوفاندلند و لابرادور | سنت جونز |
ساسکاچوان | رجاینا |
قلمروهای کانادا
تفاوت اصلی استانها و قلمروهای کانادا این است که استانها قدرت و اختیارات خود را از مصوبه قانون اساسی سال ۱۸۶۷ (قانون اساسی کنفدراسیون کانادا) دریافت میکنند اما قلمروها اختیارات و قدرت خود را از پارلمان کانادا دریافت میکنند. کانادا دارای سه قلمرو است که عبارتند از:
- نواحی شمالغربی
این قلمرو پرجمعیتترین قلمرو کانادا محسوب میشود و مرکز آن شهر یلونایف است. بزرگترین دریاچه کانادا Great Lake در این قلمرو واقع است.
- یوکان
غربیترین و کوچکترین و کمجمعیتترین قلمرو کاناداست. این قلمرو تنها شامل یک شهر است و آن شهر وایت هورس است که مرکز این قلمرو محسوب میشود. یوکان در سال ۱۸۹۸ از قلمروهای شمال غرب جدا شده و قلمروی مستقل میشود.
- نوناووت
جدیدترین و بزرگترین قلمروی کانادا است. این قلمرو در ۱ اپریل ۱۹۹۹ از نواحی شمال غرب جدا شد. مرکز آن ایکالویت در جزایر بافین است. مساحت نوناووت از اروپای غربی بیشتر و شمالیترین سکونتگاه دائمی انسانی دنیا به نام آلرت در این قلمرو قرار دارد.